Krótszy okres amortyzacji budynków niemieszkalnych 2025

Amortyzacja budynków niemieszkalnych przeszła znaczące zmiany w ostatnich latach. Wprowadzone z początkiem 2024 roku nowe przepisy, które zostały znowelizowane 1 stycznia 2025 roku, oferują przedsiębiorcom możliwość znacznego skrócenia okresu amortyzacji. Dzięki tym regulacjom, standardowy okres amortyzacji może zostać zredukowany z 40 lat nawet do 5 lat w określonych przypadkach.

Te zmiany mają szczególne znaczenie dla mikroprzedsiębiorców, małych i średnich firm, które budują własne obiekty niemieszkalne w gminach o wysokiej stopie bezrobocia. Nowe regulacje stanowią istotne wsparcie dla rozwoju przedsiębiorczości w regionach wymagających szczególnej pomocy ekonomicznej.

Podstawowe zasady amortyzacji budynków niemieszkalnych

Zgodnie z art. 22i ustawy o PIT, odpisów amortyzacyjnych od środków trwałych dokonuje się przy zastosowaniu stawek amortyzacyjnych określonych w Wykazie stawek amortyzacyjnych. Podstawowa roczna stawka amortyzacyjna dla budynków niemieszkalnych wynosi 2,5%, co oznacza standardowy okres amortyzacji wynoszący 40 lat.

System przewiduje jednak pewne wyjątki od tej podstawowej stawki. Dla garaży podziemnych zastosowanie znajduje wyższa stawka wynosząca 4,5%, natomiast dla kiosków towarowych o kubaturze poniżej 500 mł stawka amortyzacyjna wynosi 10%. Te różnice wynikają z charakteru i przewidywanego okresu użytkowania poszczególnych typów obiektów.

Podatnicy mają również możliwość zastosowania indywidualnych stawek amortyzacyjnych. Zgodnie z art. 22j ust. 1 pkt 4 ustawy o PIT, można indywidualnie ustalić stawki amortyzacyjne dla używanych lub ulepszonych środków trwałych, po raz pierwszy wprowadzonych do ewidencji podatników.

Warunki stosowania indywidualnych stawek amortyzacyjnych

Dla budynków niemieszkalnych, dla których standardowa stawka amortyzacyjna wynosi 2,5%, okres amortyzacji przy zastosowaniu stawki indywidualnej ustala się poprzez pomniejszenie okresu 40 lat o pełną liczbę lat, które upłynęły od dnia oddania budynku po raz pierwszy do używania do dnia wprowadzenia go do ewidencji środków trwałych podatnika.

Istotnym ograniczeniem jest fakt, że okres amortyzacji nie może być krótszy niż 10 lat. Oznacza to, że maksymalna indywidualna stawka amortyzacyjna wynosi 10% i może być zastosowana jedynie wtedy, gdy od dnia oddania przedmiotowego budynku niemieszkalnego do używania do jego wprowadzenia do ewidencji środków trwałych minęło przynajmniej 30 lat.

Proces ustalania indywidualnej stawki amortyzacyjnej wymaga precyzyjnego określenia dwóch kluczowych dat:

1. Data oddania po raz pierwszy do używania danego środka trwałego
2. Data wprowadzenia środka trwałego do ewidencji przez podatnika
3. Sprawdzenie czy budynek był wcześniej używany
4. Obliczenie różnicy między 40 latami a okresem wcześniejszego użytkowania
5. Zastosowanie minimalnego okresu 10 lat jako dolnej granicy

Praktyczne zastosowanie tych przepisów ilustruje przykład przedsiębiorcy, który wprowadził do ewidencji środków trwałych budynek oddany do użytku w 1988 roku. W 2021 roku, gdy budynek został wprowadzony do ewidencji, minęły 33 lata od jego oddania do użytku. Odejmując od 40 lat okres 33 lata, otrzymujemy wynik 7 lat. Jednak zgodnie z przepisami, okres amortyzacji nie może być krótszy niż 10 lat, dlatego w tym przypadku można zastosować stawkę 10%.

Przyspieszona amortyzacja w gminach o wysokiej stopie bezrobocia

Najbardziej korzystne regulacje dotyczą budynków niemieszkalnych wytworzonych we własnym zakresie przez mikroprzedsiębiorców, małych lub średnich przedsiębiorców. Zgodnie z art. 22j ust. 7 ustawy PIT, podatnicy ci mogą indywidualnie ustalić stawki amortyzacyjne dla wytworzonych we własnym zakresie środków trwałych będących budynkami niemieszkalnymi i budowlami.

Warunkiem skorzystania z tej ulgi jest lokalizacja środka trwałego na obszarze gminy lub miasta na prawach powiatu, które spełniają jednocześnie dwa kryteria:

• Przeciętna stopa bezrobocia wynosi co najmniej 120% przeciętnej stopy bezrobocia w kraju
• Indywidualny wskaźnik zamożności gminy jest mniejszy niż 100% wskaźnika zamożności wszystkich gmin

Istotną zmianą wprowadzoną 1 stycznia 2025 roku jest rozszerzenie zakresu zastosowania przepisu również o miasta na prawach powiatu. Wcześniej regulacja dotyczyła wyłącznie gmin.

Wysokość możliwej do zastosowania stawki amortyzacyjnej zależy od poziomu stopy bezrobocia w danej gminie:

• Przy stopie bezrobocia od 120% do 170% przeciętnej stopy bezrobocia w kraju - okres amortyzacji nie może być krótszy niż 10 lat
• Przy stopie bezrobocia powyżej 170% przeciętnej stopy bezrobocia w kraju - okres amortyzacji nie może być krótszy niż 5 lat

Określanie momentu spełnienia warunków

Kluczowe znaczenie ma moment, w którym ocenia się spełnienie warunków uprawniających do skorzystania z przyspieszonej amortyzacji. Zgodnie z art. 22j ust. 9 ustawy PIT, spełnienie warunków ustala się na miesiąc, w którym wystąpiło jedno z następujących zdarzeń:

1. Uprawomocnienie się decyzji o pozwoleniu na budowę
2. Upłynięcie terminu na wniesienie sprzeciwu wobec dokonanego zgłoszenia budowy
3. Wydanie zaświadczenia o braku podstaw do wniesienia sprzeciwu
4. Wprowadzenie środka trwałego do ewidencji w przypadkach niewymagających pozwolenia na budowę

Przedsiębiorca planujący budowę hali produkcyjnej w gminie o wysokiej stopie bezrobocia musi uzyskać pozwolenie na budowę przed 1 stycznia 2024 roku, aby móc skorzystać z przyspieszonej amortyzacji. Jeśli pozwolenie zostanie wydane później, nawet przy spełnieniu pozostałych warunków, ulga nie będzie dostępna.

Ta regulacja ma fundamentalne znaczenie praktyczne. Podatnicy, którzy otrzymali pozwolenie na budowę przed 1 stycznia 2024 roku, nie mogą skorzystać z nowych przepisów o przyspieszonej amortyzacji, nawet jeśli budowa została zakończona już po wejściu w życie nowych regulacji.

Praktyczne aspekty zastosowania przepisów

Nowe regulacje mają szczególne znaczenie dla przedsiębiorców działających w branżach wymagających znacznych inwestycji w infrastrukturę. Możliwość skrócenia okresu amortyzacji z 40 do 5 lat oznacza istotną poprawę płynności finansowej i szybszy zwrot z inwestycji.

Przedsiębiorcy planujący skorzystanie z przyspieszonej amortyzacji muszą jednak pamiętać o kilku kluczowych ograniczeniach. Po pierwsze, ulga dotyczy wyłącznie budynków wytworzonych we własnym zakresie - nabyte od innych podmiotów obiekty nie kwalifikują się do tej formy wsparcia.

Po drugie, przedsiębiorca musi posiadać status mikroprzedsiębiorcy, małego lub średniego przedsiębiorcy w rozumieniu ustawy Prawo przedsiębiorców. Status ten określa się na podstawie kryteriów zatrudnienia, obrotu rocznego i sumy bilansowej.

Po trzecie, lokalizacja inwestycji musi spełniać określone kryteria ekonomiczne dotyczące stopy bezrobocia i wskaźnika zamożności gminy. Te parametry mogą się zmieniać w czasie, dlatego ważne jest ich sprawdzenie w momencie rozpoczęcia inwestycji.

Różnice między przepisami PIT i CIT

Opisane regulacje dotyczące przyspieszonej amortyzacji budynków niemieszkalnych obowiązują w analogicznym zakresie zarówno w ustawie o podatku dochodowym od osób fizycznych, jak i w ustawie o podatku dochodowym od osób prawnych. Oznacza to, że z ulg mogą korzystać zarówno przedsiębiorcy prowadzący działalność gospodarczą jako osoby fizyczne, jak i spółki kapitałowe.

Jednakowe zasady stosowania przepisów w obu ustawach podatkowych zapewniają równe traktowanie różnych form prowadzenia działalności gospodarczej. Nie ma znaczenia, czy inwestycja jest realizowana przez jednoosobową działalność gospodarczą, spółkę z ograniczoną odpowiedzialnością czy spółkę akcyjną.

Kluczowe jest jedynie spełnienie warunków dotyczących wielkości przedsiębiorstwa, charakteru inwestycji i jej lokalizacji. Te same kryteria obowiązują niezależnie od formy prawnej prowadzonej działalności.

Wpływ na planowanie inwestycji

Możliwość zastosowania przyspieszonej amortyzacji ma istotny wpływ na atrakcyjność inwestycyjną różnych regionów Polski. Gminy o wysokiej stopie bezrobocia, które wcześniej mogły być postrzegane jako mniej atrakcyjne dla inwestorów, zyskują dodatkowy atut w postaci znacznych ulg podatkowych.

Skrócenie okresu amortyzacji z 40 do 5 lat oznacza możliwość odpisania w kosztach podatkowych 20% wartości budynku rocznie zamiast standardowych 2,5%. To ośmiokrotne przyspieszenie odpisów amortyzacyjnych ma bezpośredni wpływ na wysokość podstawy opodatkowania i należnego podatku.

• Szybszy zwrot z inwestycji dzięki wyższym odpisom amortyzacyjnym
• Poprawa płynności finansowej przedsiębiorstwa
• Możliwość reinwestowania oszczędności podatkowych
• Wzrost atrakcyjności regionów o trudnej sytuacji ekonomicznej
• Stymulowanie rozwoju gospodarczego w gminach o wysokiej stopie bezrobocia

Procedury i dokumentacja

Skorzystanie z przyspieszonej amortyzacji wymaga odpowiedniego udokumentowania spełnienia wszystkich warunków przewidzianych w przepisach. Przedsiębiorca musi być w stanie wykazać, że inwestycja została zrealizowana we własnym zakresie, a nie poprzez nabycie gotowego obiektu.

Dokumentacja powinna obejmować pozwolenie na budowę lub zgłoszenie budowy, umowy z wykonawcami, faktury za materiały budowlane i usługi, protokoły odbioru poszczególnych etapów prac oraz protokół końcowego odbioru obiektu. Ważne jest również udokumentowanie momentu oddania budynku do użytkowania.

Równie istotne jest potwierdzenie spełnienia kryteriów dotyczących lokalizacji inwestycji. Przedsiębiorca powinien uzyskać z właściwego urzędu gminy lub miasta na prawach powiatu potwierdzenie wskaźników ekonomicznych obowiązujących w momencie określonym przepisami.

Przedsiębiorca budujący zakład produkcyjny w gminie o stopie bezrobocia wynoszącej 180% średniej krajowej może zastosować 5-letni okres amortyzacji. Musi jednak udokumentować, że wskaźniki ekonomiczne gminy spełniały wymagane kryteria w momencie uzyskania pozwolenia na budowę, a nie w chwili zakończenia inwestycji.

Status mikroprzedsiębiorcy, małego lub średniego przedsiębiorcy należy udokumentować poprzez odpowiednie oświadczenia i dokumenty finansowe potwierdzające spełnienie kryteriów wielkościowych. Dokumentacja ta powinna być aktualna na moment rozpoczęcia korzystania z ulgi.

Najczęstsze pytania

Nie, przyspieszona amortyzacja w gminach o wysokiej stopie bezrobocia dotyczy wyłącznie budynków wytworzonych we własnym zakresie. Budynki nabyte od innych podmiotów, w tym od deweloperów, nie kwalifikują się do tej ulgi.

Wskaźniki ekonomiczne gminy sprawdza się na miesiąc, w którym uprawomocniło się pozwolenie na budowę, upłynął termin na sprzeciw wobec zgłoszenia budowy lub wprowadzono środek trwały do ewidencji w przypadkach niewymagających pozwolenia.

Nie, stawka 10% może być zastosowana tylko do budynków używanych przez co najmniej 30 lat przed wprowadzeniem do ewidencji podatnika. Dla budynków o krótszym okresie wcześniejszego użytkowania okres amortyzacji musi być odpowiednio wydłużony.

Niezbędne są pozwolenie na budowę lub zgłoszenie budowy, umowy z wykonawcami, faktury za materiały i usługi budowlane, protokoły odbioru oraz dokumenty potwierdzające oddanie obiektu do użytkowania.

Tak, analogiczne przepisy obowiązują zarówno w ustawie o PIT jak i CIT. Spółki kapitałowe mogą korzystać z przyspieszonej amortyzacji na takich samych zasadach jak przedsiębiorcy prowadzący jednoosobową działalność gospodarczą.